કાર 1 લીટર પેટ્રોલના ખર્ચમાં 1851 KM દોડશે, BHUના વિદ્યાર્થીની કમાલ..!!!

બીએચયૂ આઇઆઇટીના વિદ્યાર્થીઓ સતત નવા સંશોધન દ્વારા ભારતની ટેક્નોલોજીમાં નવી દિશા કંડારી રહ્યા છે. આઇઆઇટીના બીટેકના વિદ્યાર્થીઓની ટીમ અવેરાએ એક એવું ફ્યૂઅલ એફિશિઅન્ટ કાર મોડલ તૈયાર કર્યું છે, જે ઇલેક્ટ્રોનિક બેટરીથી ચાલે છે. વિદ્યાર્થીઓએ આ કારનું નામ અલ્ટેર્નો રાખ્યું છે. આ કાર માત્ર એક લીટર પેટ્રોલના ખર્ચમાં 1851.8 કિલોમીટરની એવરેજ આપે છે.

મેકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ આઇઆઇટી બીટેકના વિદ્યાર્થી અંકિત વર્માની ટીમ અવેરાએ તેની ડિઝાઇન કરી છે. આવી કારનો ઉપયોગ શેલ ઈકો મેરેથોન સ્પોર્ટ્સમાં કરવામાં આવે છે. પ્રથમ વખત બીએચયૂ આઇઆઇટી શૈલ ઈકો મેરેથોન ગેમ ફિલીપાઇન્સ-2015માં ભાગ લેશે. તેને 12 લોકોની ટીમે મળીને તૈયાર કરી છે. સંસ્થાના ડાયરેક્ટર પ્રો. રાજીવ સંગલે સોમવારે આ કારનું ઔપચારિક ઉદ્ઘાટન કર્યું.

માત્ર 80 કિલો છે કારનું વજન

શેલ ઇકો કાર અલ્ટેર્નોને બનાવનાર આઇઆઇટીના વિદ્યાર્થી અંકિત વર્માનો દાવો છે કે, ભારતમાં અન્ય કારોની તૂલનામાં તેની આ કાર એવરેજમાં ઘણી સસ્તી છે. અંકિતે જણાવ્યું કે, તેની કાલનું કુલ વજન 80 કિલોગ્રામ છે. એન્જિનની જગ્યાએ જાતે બનાવેલ ઇલેક્ટ્રિકલ મોટરનો ઉપયોગ કર્યો છે. ચેચિસનું વજન માત્ર 12 કિલો છે. એન્જિનમાં લગાવવામાં આવેલ મોટરને બ્રેસલેસ મોટર કહે છે. બેટરી ચાર્જ કરવામાં બહુ ઓછી ઉર્જાની જરૂર પડે છે. માત્ર 80 રૂપિયાની વિજળમાં આ કાર 1851.8 કિલોમીટરનું અંતર કાપી શકે છે.

આટલી વધુ એવરેજ આપવાનું આ છે કારણ

તેમાં એરોડાયનેમિક ડ્રેગ સિસ્મટની વિરૂદ્ધ દિશામાં તાકત ઓછી કરવામાં આવી છે, જેનાથી ઘણી ઓછી ઊર્જાની જરૂરત પડે છે. તે હવાની વિરુદ્ધ દિશામાં ચાલે છે. બીજી વાત એ ચે કે, તેના ટાયરોને અન્ય ટાયરોની તૂલનામાં લો રોલિંગ ફિક્શન પર રાખવામાં આવ્યા છે. જ્યારે, કારનું વજન ઘણું ઓછું છે, જેના કારણે ઊર્જાની ઓછી જરૂરત પડે છે. ઉપરાંત કારમાં નવ બેટરી લગાવેલી છે, જે 36 વોટ સુધીની ઊર્જા સરળતાથી આપે છે. અંકિતના જણાવ્યાનુસાર, આ કાર 10 કિમીની ઝડપથી દોડવા પર 1851.8 કિમીની એવરેજ આપે છે.

ફિલીપાઇન્સમાં શેલ ઇકો મેરેથોન ગેમ ભાગ લેશે

26 જાન્યુઆરીથી 1 માર્ચ સુધી ફિલીપાઇન્સમાં શેલ ઇકો મેરેથોન ગેમનું આયોજન થવાનું છે. તેમાં પ્રથમ વખત ભારત તરફથી મુબંઇ અને બીએચયૂ આઇઆઇટીની ટીમ ભાગ લેશે. ભારત તરફથી તેમાં કુલ 17 ટીમ ભાગ લેવાની છે. જણાવીએ કે, આ હરીફાઇમાં સમગ્ર એશિયાની ટીમ ભાગ લેતી હોય છે.

કારની વધુમાં વધુ ઝડપ 55 કિલોમીટર

એક માણસ આ કારમાં બેસીને આરામથી ચલાવી શકે છે. તેમાં રિયલ વ્હીલ સંચાલિત પૈંડા લગાવેલા છે. બે પૈંડા આગળ અને એક પાછળ લાગેલું છે. તેની વધુમાં વધુ ઝડપ 55 કિલોમીટર છે. 45 કિલોમીટરની ઝડપમાં પહોંચવા માટે 11.2 સેકન્ડનો સમય લાગે છે.

કઈ વસ્તુઓમાંથી બનેલી છે આ કાર

મેકેનિકલ એન્જિનિયરિંગના વિદ્યાર્થી રંજીત કુમારના જણાવ્યાનુસાર, આગળનુ મોડલ ગ્લોસ ફાઇબરથી તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે. ચેચિસ એલ્યુમિનિયમમાંથી બનાવવામાં આવ્યા છે. સ્ટીઅરિંગ ખાસ ગોકાર્ડિંગ બનાવવામાં આવ્યા છે, જે નાની અને રેસર કારમાં હોય છે. હાલમાં નોર્મલ સાઇકલના પૈંડાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે.

કાર બનાવનારી ટીમમાં 12 લોકો છે સામેલ

અંકિત આર વર્મા- મેકેનિકલ મેનેજર, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ
રંજીત કુમાર- મેકેનિકલ ડ્રાઇવર, એસેમ્બલી
વિવેક ચૌહાણ- મેકેનિકલ ટ્રાન્સમિશન
કુણાલ રાય- મેકેનિકલ માર્કેટિંગ
કનિષ્ક મિશ્રા- મેકેનિકલ બોડી એરોડાયનેમિક્સ
આદિત્ય સારસ્વત- મેકેનિકલ સ્ટીઅરિંગ
પ્રતીક અગ્રવાલ- મેકેનિકલ પાવરટ્રેન
અંકિત પટેલ- સિવિલ પાવરટ્રેન
આકાશ ગુપ્તા- માઇનિંગ એસેમ્બલી
અમર સુરી- કેમિકલ એસેમ્બલી
રાકેશ સિંહ- મેકેનિકલ એસેમ્બલી
અરૂણ- મેકેનિકલ એસેમ્બલી

ભવિષ્યમાં આ કારનો ઉપયોગ ઈ-રિક્ષાની જેમ કરી શકાશે

બીએચયૂ આઇઆિટીના ડાયરેક્ટર પ્રો. રાજીવ સંગલે જણાવ્યું કે, પ્રથમ વખત કોઈ કાર બનાવવાને લઇને આવો અદ્ભૂત પ્રયોગ થયો છે. આ કાર પ્રતિ એક લીટર (65.54 રૂપિયા)માં 1851.8 કિલોમીટરનું અંતર કાપે છે. આ કારમાં મોટર એન્જિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે.

તેમણે જણાવ્યું કે, ભવિષ્યમાં આ કારનો ઉપયોગ ઈ-રિક્ષાની જેમ કરી શકાશે. આગળ વધુ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને સોલર પેનલનો ઉપયોગ પણ કરી શકાય છે. આ કાર બનાવવા પાછળ કેટલો ખર્ચ થયો છે તેનો કોઈ ખુલાસો થયો નથી પરંતુ અન્ય કારની તૂલનામાં તેની કિંમત ઘણી ઓછી હશે.

આ પ્રકારનું છે કારનું માળખું

વજનઃ 80 કિલોગ્રામ
લંબાઈઃ 285 સેમી
પહોળાઈઃ 100 સેમી
બેટરીઃ 36 વોટ
આકારઃ બે પૈંડા આગળ અને એક પૈંડું પાછળ.

---

જુઓ અને વાંચો બીજા વધારે મજેદાર લેખો…!!!

कमायें लाखों YOUTUBE से…!!! अब आप पूछेंगे कैसे? इसका तरीका मैं बता रहा हूँ.
TIPS: ऐसे किसी भी कम्प्यूटर पर खोलें ब्लॉक की गई वेबसाइट्स
આ 7 સ્ટેપ્સ અનુસરીને કરો PASSPORT માટે ઓનલાઇન અરજી…!!!
ટેકનોલોજી ની આ વાતો તમે નહી જાણી હોય તો તમે કાંઇ નથી જાણયું…!!
વિજ્ઞાન ના અવનવા આશ્ચર્યજનક તથ્યો…!!
તમારૂ મગજ માની ના શકે તેવા કલ્પનાતીત તથ્યો…!!!
અચરજ પમાડે તેવા માનવશરીરનાં રહસ્યો…!!!
एक अति महत्वपूर्ण अहम सुचना जन हित मैं जारी…!!!
है क्या ये..!!! आप कल्पना नही कर पाएँगे…!!! NO ONE BELIEVE…!!!
રહસ્યમય ઈશ્વરીય સર્જન તાકાતવર ઍનાકોન્ડાની દુર્લભ તસ્વીર…!!!

 

VIDEO: શિકાગોમાં પ્રથમ વ્યાખ્યાનમાં ખરેખર વિવેકાનંદ શું બોલ્યા હતા..?

 

‘અમેરિકાનાં બહેનો અને ભાઇઓ’ આ સંબોધન સાથે સ્વામી વિવેકાનંદજીએ 11 સપ્ટેમ્બર,1893 રોજ શિકાગોની વિશ્વ ધર્મસભામાં પોતાના ભાષણની શરૂઆત કરી અને તુરત જ મંચ પર બેઠેલા વિશ્વના વિદ્વાનો અને આર્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના ‘હોલ ઓફ કોલંબસ’ના વિશાળ ખંડમાં ઉપસ્થિત લગભગ ચાર હજાર શ્રોતાઓ ઉત્સાહના અતિરેકમાં આવી ગયા અને લોકોએ પોતાની જગ્યા પર ઊભા ઊભા તાળીઓના ગડગડાટથી સ્વામીજીને વધાવી લીધા. ધર્મસભા ઉન્મત્ત થઇ ગઇ. જયજયકારની તાળીઓની ગુંજ લગભગ બે મિનિટ સુધી સંભળાતી રહી.

આ પછી સ્વામી વિવેકાનંદએ વિશ્વના પ્રાચીનતમ ધર્માચાર્યો અને વૈદિક ઋષિઓ વતી કૃતજ્ઞતાની લાગણી વ્યક્ત કરીને વિશ્વને ધર્મ, સહિષ્ણુતા અને સાર્વભૌમિક સ્વીકારનું શિક્ષણ દેવાવાળા હિન્દુધર્મને બધા જ ધર્મોની જનેતારૂપે ઓળખાવીને પોતાના વ્યાખ્યાનનો પ્રારંભ કર્યો હતો. આ વ્યાખ્યાન અત્યંત સંક્ષિપ્ત હતું પણ તેની સાર્વભૌમિકતા, ગાંભીર્યપૂર્ણ વિચાર-મૌલિકતા અને ઉદ્દાત માનસિક ભાવનાએ સંપૂર્ણ મહાસભાને વશીભૂત કરી લીધી. વિશ્વના ઈતિહાસમાં એક સોનેરી પાનું ઉમેરાયું.

આપણે માત્ર ‘અમેરિકાનાં બહેનો અને ભાઇઓ’ પુરતી આ વ્યાખ્યાનને સિમિત રાખીએ છીએ, પણ ખરેખર તેને ઉમદા વક્તવ્યમાં કેવી ભાવના વ્યક્ત કરી હતી તે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે તે માટે અહીં જાણો તેના પ્રથમ વ્યાખ્યાનના અંશ….

(શિકાગો ખાતે થયેલ ધાર્મિક સંમ્મેલમાં તેમના દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલ ઓરિજનલ સ્પીચના અંશ)

(આગળની સ્લાઈડ્સમાં હિન્દી ભાષામાં અનુવાદિત વિડિયો સાંભળો)
અમેરિકાવાસી બહેનો તથા ભાઈઓ,

આપે જે સૌહાર્દ અને સ્નેહની સાથે મારું સ્વાગત કર્યું છે, તે પ્રત્યે આભાર પ્રગટ કરવા અહીં ઉભા થતાં સમયે મારા હૃદયમાં અવર્ણીય હર્ષ થયો. સંસારમાં સંન્યાસીઓની સૌથી પ્રાચીન પરંપરા તરફથી આપનો આભાર માનું છું. ધર્મોની માતા તરફથી ધન્યાવાદ આપું છું, અને બધા સંપ્રદાયો તથા માતાઓને કોટી કોટી હિન્દુઓ તરફથી ધન્યાવાદ આપું છું.

હું આ મંચ પરથી બોલનારા આ મહાન વક્તાઓ પ્રત્યે પણ ધન્યાવાદની લાગણી અનુભવું છું, જેને પ્રાચીન પ્રતિનિધિઓનો ઉલ્લેખ કરતા સમયે આપને એ જણાવ્યું છે કે સુદૂર દેશોમાં આ લોકો સહિષ્ણુતાના ભાવથી વિવિધ દેશોમાં પ્રચારિત કરવાના ગૌરવનો દાવો કરી શકે છે. હું એક એવા ધર્મનો અનુયાયી હોવામાં ગર્વ અનુભવું છું, જેણે સંસારને સહિષ્ણુતા તથા સાર્વભૌમ સ્વીકૃતિ, બન્નેની શિક્ષા આપી છે. અમે લોકો બધા ધર્મો પ્રત્યે કેવળ સયહિષ્ણુતામાં જ વિશ્વાસ નથી કરતા, પરંતુ સમસ્ત ધર્મોને સાચા માનથી સ્વીકાર કરીએ છીએ.

( હિન્દી ભાષામાં અનુવાદિત વિડિયો)

મને એવા દેશના વ્યક્તિ થવાનું અભિમાન છે, જે આ પૃથ્વીના સમસ્ત ધર્મો અને દેશોના ઉત્પીડિતો અને શરણાર્થીઓને આશ્રય આપે છે. મને આપને એ જણાવતા ગર્વ થાય છે કે અમે પોતાના હૈયામાં યહુદીઓના વિશુધ્ધતમ અવશિષ્ટને સ્થાન આપ્યું હતું, જેને દક્ષિણ ભારત આવીને તે વર્ષે શરણ લીધું હતું, જે વર્ષ તેના પવિત્ર મંદિર રોમન જાતિના અત્યાચારથી ધૂળમાં મેળવી દીધું હતું.

એવા ધર્મના અનુયાયી હોવાનો મને ગર્વ છે, જે મહાન જરથુષ્ટ્ર જાતિના અવશિષ્ટ અંશને શરણ આપ્યું હતું અને જેનું પાલન તે હજી સુધી કરી રહ્યું છે. ભાઈઓ, હું આપ લોકોને એક સ્તોત્રની કેટલીક પંક્તિઓ સંભળાવું, જેનું રટણ હું બાળપણથી કરી રહ્યો છું અને જેનું રટણ લાખો લોકો કરતા રહ્યા છે –

रुचिनां वैचित्र्यादृजुकुटिलनानापथजुषाम् । नृणामेको गम्यस्त्वमसि पयसामर्णव इव ।।

‘જેમ વિભિન્ન નદિઓ ભિન્ન ભિન્ન સ્ત્રોતથી નિકળી સમુદ્રમાં મળે છે, તે રીતે એ પ્રભુ, ભિન્ન ભિન્ન રુચી અસાર આડા-સીધા રસ્તેથી આવનાર લોકો અંતમાં તને જ આવીને મળે છે.’
આ સભા, જે અત્યાર સુધી આયોજીત સર્વશ્રેષ્ઠ પવિત્ર સમ્મેલનોમાંની એક છે, સ્વતઃ જ ગીતાના એક અદ્ભુત ઉપદેશનું પ્રતિપાદન તથા જગત પ્રત્યે તેની ઘોષણા છે –

ये यथा मां प्रपद्यन्ते तांस्तथैव भजाम्यहम् । मम वर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः ।।

‘જે કોઈ મારી તરફ આવે છે, ભલે તે ગમે તે રીતે હોય, હું તેને પ્રાપ્ત થાઉં છું. લોકો ભિન્ન માર્ગ દ્વારા પ્રયત્ન કરે છે પણ અંતમાં તો મને જ પામે છે. ’

સંપ્રદાયિક, હઠધર્મિતા અને તેની બીભત્સ ધર્માંધતા આ સુંદર પૃથ્વી પર બહુ સમય સુધી રાજ કરી ચુકી છે. તે પૃથ્વીને હિંસાથી ભરતી રહે છે, તેને વારંવાર માનવતાના રક્તને નિહાળ્યું છે, સભ્યતાઓના વિધ્વસ્ત કરે છે અને સમગ્ર વિશ્વને નિરાશાની ગર્તમાં નાખી રહી છે.

જો એ બિભત્સ દાનવી ન હોય, તો માનવ સમાજ આજની અવસ્થાથી વધારે ઉન્નત થઈ ગયો હોત. પણ હવે સમય આવી ગયો છે, અને હું આંતરિક રીતે આશા રાખું છું કે આજે સવારે આ સભાના સન્માનમાં જે ઘંટધ્વનિ થઈ છે, તે સમસ્ત ધર્માંન્ધતાના, તલવાર કે લેખની દ્વારા થનારી બધી ઉત્પીડનોનું, તથા એક લક્ષ્ય તરફ તરફ આગળ વધનાર માનવોની પારસ્પરિક કટુતાનું મૃત્યુનિનાદ સિદ્ધ થાય.

---

और भी पढ़िए कई मजेदार लेख…!!

ऐ पी जे अब्दुल कलाम के 64 अनमोल विचार (64 QUOTES OF A P J ABDUL KALAM IN HINDI)
प्लेटो के 100 अनमोल विचार और कथन (100 QUOTES AND THOUGHTS OF PLATO IN HINDI)
नेपोलियन बोनापार्ट के 59 अनमोल विचार और कथन (NAPOLEON BONAPARTE 59 QUOTES AND THOUGHTS IN HINDI)
विल्मा रुडोल्फ – बेहद गरीब परिवार और अपंगता से ओलम्पिक गोल्ड मैडल तक
फौलादी हौसलें कि कहानी – बिना हाथ पैरों के फतह कर ली 14 हजार फीट से अधिक ऊंची चोटी

इंडिया के टॉप हॉन्टेड प्लेस में है शामिल शनिवार वाडा फोर्ट (Shaniwar wada fort – one of the most haunted place of India)

शनिवार वाडा फोर्ट, महाराष्ट्र के पुणे में स्तिथ है। इस किले की नीव शनिवार के दिन रखी गई थी इसलिए इसका नाम शनिवार वाडा पड़ा। यह फोर्ट अपनी भव्यता और ऐतिहासिकता के लिए प्रसिद्ध है।  इसका निर्माण 18 वि शताब्दी में  मराठा साम्राज्य पर शासन करने वाले पेशवाओं ने करवाया था। यह किला 1818 तक पेशवाओं की प्रमुख गद्दी रहा था।  लेकिन इस किले के साथ एक काला अध्याय भी जुड़ा है। इस किले में 30 अगस्त 1773 की रात को 18 साल के  नारायण राव, जो की मात्र 16 साल की उम्र में मराठा साम्राज्य के पांचवे पेशवा बन थे, की षड्यंत्रपूर्वक ह्त्या कर दी गई थी। जब हत्यारे उसकी ह्त्या करने आये तो उसने ख़तरा भांप कर अपने काका (चाचा)  कक्ष की और “Kaka Mall Vachva” (Uncle Save Me) कहते हुए दौड़ लगाई पर बदकिस्मती  वहाँ पहुंचने से पहले मारा गया।  कहते है की किले में उसी बच्चे नारायण राव की आत्मा आज भी भटकती है और उसके द्वारा बोले गए आखिरी शब्द “काका माला वचाव” आज भी किले में सुनाई देते है। इसलिए इस किले को इंडिया के टॉप मोस्ट हॉन्टेड प्लेस  (Top most haunted place of India) में शामिल किया जाता है। आइये अब हम आपको इस किले के निर्माण से लेकर इस पर अंग्रेजो के अधिकार तक तथा नारायण राव की षड्यंत्रपूर्वक ह्त्या पर विस्तार से बताते है।

शनिवार वाडा फोर्ट (Image credit TripAdvisor)

शनिवार वाडा फोर्ट का निर्माण :
इस किले की नींव पेशवा बाजीराव प्रथम ने 10 जनवरी 1730, शनिवार को रखी थी। इस किले का उदघाटन 22 जनवरी 1732 को किया गया था। हालांकि इसके बाद भी किले के अंदर कई इमारते और एक लोटस फाउंटेन का निर्माण हुआ था। शनिवार वाडा फोर्ट का निर्माण राजस्थान के ठेकेदारो ने किया था जिन्हे की काम पूर्ण होने के बाद पेशवा ने नाईक (Naik) की उपाधि से नवाज़ा था। इस किले में लगी टीक की लकड़ी जुन्नार (Junnar) के  जंगलो से, पत्थर चिंचवाड़ (Chinchwad) की खदानों से तथा चुना जेजुरी (Jejuri) की खदानों से लाया गया था। इस महल में 27 फ़रवरी 1828 को अज्ञात कारणों से भयंकर आग लगी थी।  आग को पूरी तरह बुझाने में सात दिन लग गए थे। इस से किले परिसर में बनी कई इमारते पूरी तरह नष्ट हो गई थी। उनके अब केवल अवशेष बचे है।  अब यदि हम इस किले की संरचना की बात करे तो किले में प्रवेश करने के लिए पांच दरवाज़े है।

शनिवार वाडा फोर्ट (Image credit TripAdvisor)

1 . दिल्ली दरवाज़ा  Dilli Darwaza (Delhi Gate) :
यह इस किले का सबसे प्रमुख गेट है जो  उत्तर दिशा  दिल्ली  तरफ खुलता है इसलिए इसे दिल्ली दरवाज़ा कहते है। यह इतना ऊँचा और चौड़ा की है पालकी सहित हाथी आराम से आ जा सकते है। हमले के वक़्त हाथियों से इस गेट को बचाने लिए इस गेट के दोनों पलड़ो में 12 इंच लम्बे 72 नुकीले कीले लगे हुए है जो कि हाथी के माथे तक की ऊँचाई पर है। दरवाज़े के दाहिने पलड़े में एक छोटा सा गेट और है जो की सैनिको के आने जाने के काम आता था।

दिल्ली दरवाज़ा Dilli Darwaza (Delhi Gate) image credit: wikipedia

2. मस्तानी दरवाज़ा  Mastani Darwaja (Mastani’s Gate) or Aliibahadur Darwaja  :
यह दरवाज़ा दक्षिण दिशा की और खुलता है। बाजीराव  की पत्नी मस्तानी जब किले से बाहर जाती तो इस दरवाज़े का उपयोग करती थी।  इसलिए इसका नाम मस्तानी दरवाज़ा है। वैसे इसका एक और नाम अली बहादुर दरवाज़ा भी है।

3. खिड़की दरवाज़ा  Khidki Darwaja (Window Gate) :
यह दरवाज़ा पूर्व दिशा में खुलता है। इस दरवाज़े में खिड़की बनी हुई है इसलिए इसे खिड़की दरवाज़ा कहते है।

4. गणेश दरवाज़ा Ganesh Darwaja (Ganesh Gate) :
यह दरवाज़ा दक्षिण – पूर्व दिशा में खुलता है।  यह दरवाज़ा किला परिसर में स्थित गणेश रंग महल के पास स्थित है इसलिए इसे गणेश दरवाज़ा कहते है।

5. जंभूल दरवाज़ा या नारायण दरवाज़ा Jambhul Darwaja or Narayan Darwaja (Narayan’s Gate) :
ये दरवाज़ा दक्षिण दिशा में खुलता है। ये दरवाज़ा मुख्यतः दासियों के महल आने जाने के काम आता था। नारायण राव पेशवा की ह्त्या के बाद उसकी लाश के टुकड़ो को इसी रास्ते से किले के बाहर ले जाया गया था इसलिए इसे नारायण दरवाज़ा भी कहा जाता है।

Shaniwar Wada palace Narayan’s Gate Image Credit Wikipedia

अब यदि किले के अंदर की इमारतों की बात करे तो इस किले में मुख्यतः तीन महल थे और तीनो ही 1828 में लगी आग में नष्ट हो गए। अब केवल उनके अवशेष है। इसके अलावा किले में एक 7 मंजिला ऊंची इमारत भी थी जिसकी सबसे ऊंची चोटी से 17 किलो मीटर दूर, आलंदी में स्थ्ति संत ज्ञानेश्वर के मंदिर का शिखर दिखाई देता था। यह इमारत भी आग में नष्ट हो गई थी। अब किले में कुछ छोटी इमारते ही सही सलामत है।

Shaniwar Wada palace walls and ruins below Image Credit Wikipedia

लोटस फाउंटेन (Lotus Fountain) :
इस किले मुख्य आकर्षण कमल की आकार का एक फाउंटेन (फव्वारा) है। जिसे की हज़ारी करंजे कहते है। लेकिन इस फाउंटेन से भी एक दुखद इतिहास जुड़ा है। इसमें गिरकर घायल होने से एक राजकुमार की मृत्यु हो गई थी।

Shaniwar Wada palace Lotus fountain Image Credit Wikipedia

जुन 1818 में पेशवा बाजीराव द्वितीय ने ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनी के सर जॉन मैलकम को यह गद्दी सौप दी और इस तरह पेशवाओ की शान रहे इस किले पर अंग्रेजो का अधिकार हो गया।

नारायण राव की हत्या :
पेशवा नाना साहेब के तीन पुत्र थे विशव राव, महादेव राव और नारायण राव।  सबसे बड़े पुत्र विशव राव पानीपत की तीसरी लड़ाई में मारे गए थे। नाना साहेब की मृत्यु के उपरान्त महादेव राव को गद्दी पर बैठाया गया। पानीपत की तीसरी  लड़ाई में महादेव राव पर ही रणनीति बनाने की पूरी जिम्मेदारी थी लेकिन उनकी बनाई हुई कुछ रणनीतियां बुरी तरह विफल रही थी फलस्वरूप इस युद्ध में मराठों की बुरी तरह हार हुई थी।  कहते है की इस युद्ध में मराठो के 70000 सैनिक मारे गए थे।  महादेव राव युद्ध में अपनी भाई की मृत्यु और मराठो की हार के लिए खुद को जिम्मेदार मानते थे।  जिसके कारण वो बहुत ज्यादा तनाव में रहते थे और इसी कारण गद्दी पर बैठने के कुछ दिनों बाद ही उनकी बिमारी से मृत्यु हो गई।

उनकी मृत्यु के पश्चात मात्र 16 साल की उम्र में नारायण राव पेशवा बने।  नाना साहेब के एक छोटे भाई रघुनाथ राव भी थे जिन्हे की सब राघोबा कहते थे। नारायण राव को पेशवा बनाने से काका (चाचा) राघोबा और काकी (चाची) अनादीबाई खुश नहीं थे। वो खुद पेशवा बनना चाहते थे उनको एक बालक का पेशवा बनना पसंद नहीं आ रहा था। दूसरी तरफ नारायण राव भी अपने काका को ख़ास पसंद नहीं करते थे क्योकि उन्हें लगता था की उनके काका ने एक बार उनके बड़े भाई महादेव राव की ह्त्या का प्रयास किया था।  इस तरह दोनों एक दूसरे को शक की नज़र से देखते थे।  हालात तब और भी विकट हो गए जब दोनों के सलाहकारों ने दोनों को एक दूसरे के विरुद्ध भड़काया। इसका परिणाम यह हुआ की नारायण राव ने अपने काका को घर में ही नज़रबंद करवा दिया।

इससे अनादि बाई और भी ज्यादा नाराज़ हो गई।  उधर राघोबा ने नारायण राव को काबू में करने का एक उपाय सोचा।  उनके साम्राज्य में ही भीलों का एक शिकारी कबीला रहता था जो की गार्दी (Gardi) कहलाते थे।  वो बहुत ही मारक लड़ाके थे। नारायण राव के साथ उनके सम्बन्ध खराब थे लेकिन राघोबा को वो पसंद करते थे।  इसी का फायदा उठाते हुए राघोबा ने उनके मुखिया सुमेर सिंह गार्दी को एक पत्र भेजा जिसमे उन्होंने लिखा ‘नारायण राव ला धारा’ जिसका मतलब था नारायण राव को बंदी बनाओ। लेकिन अनादि बाई को यहाँ एक खूबसूरत मौक़ा नज़र आया और उसने पत्र का एक अक्षर बदल दिया और कर दिया ‘नारायण राव ला मारा’  जिसका मतलब था नारायण राव को मार दो।

पत्र मिलते ही गार्दियों के एक समूह ने रात को घात लगाकर महल पर हमला कर दिया। वो रास्ते की हर बाधा को हटाते हुए नारायण राव के कक्ष की और बढे। जब नारायण राव ने देखा की गार्दी हथियार लेकर खून बहाते हुए उसकी तरफ आ रहे है तो वो अपनी जान बचाने के लिए अपने काका के कक्ष की और “काका माला वचाव” (काका मुझे बचाओ) कहते हुए भागा।  लेकिन वह पहुँचने से पहले ही वो पकड़ा गया और उसके टुकड़े टुकड़े कर दिए गए।

यहाँ पर इतिहासकारो में थोड़ा सा मतभेद है कुछ उस बात का समर्थन करते है जो की हमने ऊपर लिखी जबकि कुछ का कहना है की नारायण राव अपने काका के सामने अपनी जान बचाने की गुहार करता रहा पर उसके काका ने कुछ नहीं किया और गार्दी ने राघोबा की आँखों के सामने उसके टुकड़े टुकड़े कर दिए। लाश के टुकड़ो को बर्तन में भरकर रात को ही महल से बाहर ले जाकर नदी में बहा दिया गया।

कहते है की किले में उसी बच्चे नारायण राव की आत्मा आज भी भटकती है और उसके द्वारा बोले गए आखिरी शब्द “काका माला वचाव” आज भी किले में सुनाई देते है।

रात को रहता है भूत प्रेतों का डेरा…!!! हॉन्टेड विलेज “कुलधरा”(HAUNTED VILLAGE KULDHARA) – एक श्राप के कारण 170 सालों से हैं वीरान.

BHANGARH FORT – ALWAR – THE MOST HAUNTED PLACE OF INDIA (भानगढ़ का किला – अलवर – यह है भारत का मोस्ट हॉन्टेड किला )

SON DOONG CAVE – दुनिया की सबसे बड़ी गुफा (WORLD’S BIGGEST CAVE)

दुनिया कि दूसरी सबसे लम्बी दीवार: कुम्भलगढ़ फोर्ट (The Second Longest Continuous Wall In The World: Kumbhalgarh Fort )

आपने ” The Great Wall Of China ”  के बारे में तो सुना ही होगा  जो कि विशव कि सबसे बड़ी दीवार है पर क्या आपने विशव कि दूसरी सबसे लम्बी दीवार के बारे में सुना है जो कि भारत में  स्थित है ?
यह है राजस्थान के राजसमंद जिले में स्थित कुम्भलगढ़ फोर्ट कि दीवार जो कि 36 किलोमीटर लम्बी  तथा 15 फीट चौड़ी है।  इस  फोर्ट का निर्माण महाराणा कुम्भा ने करवाया था।  यह दुर्ग समुद्रतल से करीब  1100 मीटर कि ऊचाईं पर स्थित है। इसका निर्माण सम्राट अशोक के दूसरे पुत्र सम्प्रति के बनाये दुर्ग के अवशेषो पर किया गया था। इस दुर्ग के पूर्ण निर्माण में 15 साल ( 1443-1458 ) लगे थे। दुर्ग का निर्माण पूर्ण होने पर महाराणा कुम्भ ने सिक्के बनवाये थे जिन पर दुर्ग और इसका नाम अंकित था।

ज्वालामुखी देवी – यहाँ अकबर ने भी मानी थी हार – होती है नौ चमत्कारिक ज्वाला की पूजा

कुम्भलगढ़ फोर्ट : वर्ल्ड कि दूसरी सबसे लम्बी दीवार

दुर्ग कई घाटियों व पहाड़ियों को मिला कर बनाया गया है जिससे यह प्राकृतिक सुरक्षात्मक आधार पाकर अजेय रहा। इस दुर्ग में ऊँचे स्थानों पर महल,मंदिर व आवासीय इमारते बनायीं गई और समतल भूमि का उपयोग कृषि कार्य के लिए किया गया वही ढलान वाले भागो का उपयोग जलाशयों के लिए कर इस दुर्ग को यथासंभव स्वाबलंबी बनाया गया। इस दुर्ग के अंदर 360 से ज्यादा मंदिर हैं जिनमे से 300 प्राचीन जैन मंदिर तथा बाकि हिन्दू मंदिर हैं।   इस दुर्ग के भीतर एक औरगढ़ है जिसे कटारगढ़ के नाम से जाना जाता है यह गढ़ सात विशाल द्वारों व सुद्रढ़ प्राचीरों से सुरक्षित है। इस गढ़ के शीर्ष भाग में बादल महल है व कुम्भा महल सबसे ऊपर है। महाराणा प्रताप की जन्म स्थली कुम्भलगढ़ एक तरह से मेवाड़ की संकटकालीन राजधानी रहा है। महाराणा कुम्भा से लेकर महाराणा राज सिंह के समय तक मेवाड़ पर हुए आक्रमणों के समय राजपरिवार इसी दुर्ग में रहा। यहीं पर पृथ्वीराज और महाराणा सांगा का बचपन बीता था। महाराणा उदय सिंह को भी पन्ना धाय ने इसी दुर्ग में छिपा कर पालन पोषण किया था। हल्दी घाटी के युद्ध में हार के बाद महाराणा प्रताप भी काफी समय तक इसी दुर्ग में रहे।

शिव की कृपा पाने के लिए सावन में करें ये 12 उपाय…!!!

कुम्भलगढ़ फोर्ट

इसके निर्माण कि कहानी भी बड़ी दिलचस्प है।  1443 में  राणा कुम्भा ने इसका निर्माण शुरू करवाया पर निर्माण कार्य  आगे नहीं बढ़ पाया, निर्माण कार्य में बहुत अड़चने आने लगी। राजा इस बात पर चिंतित हो गए और एक संत को बुलाया। संत ने बताया यह काम  तभी आगे बढ़ेगा  जब स्वेच्छा से कोई मानव बलि के लिए खुद को प्रस्तुत करे। राजा इस बात से चिंतित होकर सोचने लगे कि आखिर कौन इसके लिए आगे आएगा। तभी संत ने कहा कि वह खुद बलिदान के लिए तैयार है और इसके लिए राजा से आज्ञा मांगी।
संत ने कहा कि उसे पहाड़ी पर चलने दिया जाए और जहां वो रुके वहीं उसे मार दिया जाए और वहां एक देवी का मंदिर बनाया जाए। ठिक ऐसा ही हुआ और वह 36 किलोमीटर तक चलने के बाद रुक गया और उसका सिर धड़ से अलग कर दिया गया। जहां पर उसका सिर गिरा वहां मुख्य द्वार ” हनुमान पोल ” है और जहां पर उसका शरीर गिरा वहां दूसरा मुख्य द्वार है।

कुम्भलगढ़ फोर्ट

इस दुर्ग के बनने के बाद ही इस पर  आक्रमण शुरू हो गए लेकिन एक बार को छोड़ कर ये दुर्ग प्राय: अजेय ही रहा है।  उस बार भी दुर्ग में पीने का पानी खत्म हो गया था और दुर्ग  को बहार से चार राजाओ कि सयुक्त  सेना ने घेर रखा था यह थे मुग़ल शासक अकबर, आमेर के राजा मान सिंह , मेवार के राजा उदय सिंह और गुजरात के  सुल्तान।  लेकिन इस दुर्ग की कई दुखांत घटनाये भी है जिस महाराणा कुम्भा को कोई नहीं हरा सका वही परमवीर महाराणा कुम्भा इसी दुर्ग में अपने पुत्र उदय कर्ण द्वारा राज्य लिप्सा में मारे गए।

कुम्भलगढ़ फोर्ट

कमायें लाखों YOUTUBE से…!!! अब आप पूछेंगे कैसे? इसका तरीका मैं बता रहा हूँ.

ज्वालामुखी देवी – यहाँ अकबर ने भी मानी थी हार – होती है नौ चमत्कारिक ज्वाला की पूजा

चमत्कारिक ज्वाला की पूजा  Picture Courtesy

हिमाचल प्रदेश में कांगड़ा से 30 किलो मीटर दूर स्तिथ है ज्वालामुखी देवी। ज्वालामुखी मंदिर को जोता वाली का मंदिर और नगरकोट भी कहा जाता है। ज्वालामुखी मंदिर को खोजने का श्रेय पांडवो को जाता है। इसकी गिनती माता के प्रमुख शक्ति पीठों में होती है। मान्यता है यहाँ देवी सती की जीभ गिरी थी। यह मंदिर माता के अन्य मंदिरों की तुलना में अनोखा है क्योंकि यहाँ पर किसी मूर्ति की पूजा नहीं होती है बल्कि पृथ्वी के गर्भ से निकल रही नौ ज्वालाओं की पूजा होती है। यहाँ पर पृथ्वी के गर्भ से नौ अलग अलग जगह से ज्वाला निकल रही है जिसके ऊपर ही मंदिर बना दिया गया हैं। इन नौ ज्योतियां को महाकाली, अन्नपूर्णा, चंडी, हिंगलाज, विंध्यावासनी, महालक्ष्मी, सरस्वती, अम्बिका, अंजीदेवी के नाम से जाना जाता है। इस मंदिर का प्राथमिक निमार्ण राजा भूमि चंद के करवाया था। बाद में महाराजा रणजीत सिंह और राजा संसारचंद ने 1835 में इस मंदिर का पूर्ण निमार्ण कराया।

नौ चमत्कारिक ज्वाला की पूजा  Picture Courtesy

अकबर और ध्यानु भगत की कथा :
इस जगह के बारे में एक कथा अकबर और माता के परम भक्त ध्यानु भगत से जुडी है। जिन दिनों भारत में मुगल सम्राट अकबर का शासन था,उन्हीं दिनों की यह घटना है। हिमाचल के नादौन ग्राम निवासी माता का एक सेवक धयानू भक्त एक हजार यात्रियों सहित माता के दर्शन के लिए जा रहा था। इतना बड़ा दल देखकर बादशाह के सिपाहियों ने चांदनी चौक दिल्ली मे उन्हें रोक लिया और अकबर के दरबार में ले जाकर ध्यानु भक्त को पेश किया।

बादशाह ने पूछा तुम इतने आदमियों को साथ लेकर कहां जा रहे हो। ध्यानू ने हाथ जोड़ कर उत्तर दिया मैं ज्वालामाई के दर्शन के लिए जा रहा हूं मेरे साथ जो लोग हैं, वह भी माता जी के भक्त हैं, और यात्रा पर जा रहे हैं।

अकबर ने सुनकर कहा यह ज्वालामाई कौन है ? और वहां जाने से क्या होगा? ध्यानू भक्त ने उत्तर दिया महाराज ज्वालामाई संसार का पालन करने वाली माता है। वे भक्तों के सच्चे ह्रदय से की गई प्राथनाएं स्वीकार करती हैं। उनका प्रताप ऐसा है उनके स्थान पर बिना तेल-बत्ती के ज्योति जलती रहती है। हम लोग प्रतिवर्ष उनके दर्शन जाते हैं।

भाग्य संवारें अंक ज्योतिष से….!!! YOU MUST KNOW ABOUT NUMEROLOGY…!!!

ज्वालामुखी देवी मंदिर Picture Courtesy

अकबर ने कहा अगर तुम्हारी बंदगी पाक है तो देवी माता जरुर तुम्हारी इज्जत रखेगी। अगर वह तुम जैसे भक्तों का ख्याल न रखे तो फिर तुम्हारी इबादत का क्या फायदा? या तो वह देवी ही यकीन के काबिल नहीं, या फिर तुम्हारी इबादत झूठी है। इम्तहान के लिए हम तुम्हारे घोड़े की गर्दन अलग कर देते है, तुम अपनी देवी से कहकर उसे दोबारा जिन्दा करवा लेना। इस प्रकार घोड़े की गर्दन काट दी गई।

ध्यानू भक्त ने कोई उपाए न देखकर बादशाह से एक माह की अवधि तक घोड़े के सिर व धड़ को सुरक्षित रखने की प्रार्थना की। अकबर ने ध्यानू भक्त की बात मान ली और उसे यात्रा करने की अनुमति भी मिल गई।

बादशाह से विदा होकर ध्यानू भक्त अपने साथियों सहित माता के दरबार मे जा उपस्थित हुआ। स्नान-पूजन आदि करने के बाद रात भर जागरण किया। प्रात:काल आरती के समय हाथ जोड़ कर ध्यानू ने प्राथना की कि मातेश्वरी आप अन्तर्यामी हैं। बादशाह मेरी भक्ती की परीक्षा ले रहा है, मेरी लाज रखना, मेरे घोड़े को अपनी कृपा व शक्ति से जीवित कर देना। कहते है की अपने भक्त की लाज रखते हुए माँ ने घोड़े को फिर से ज़िंदा कर दिया।

यह सब कुछ देखकर बादशाह अकबर हैरान हो गया | उसने अपनी सेना बुलाई और खुद  मंदिर की तरफ चल पड़ा | वहाँ पहुँच कर फिर उसके मन में शंका हुई | उसने अपनी सेना से मंदिर पूरे मंदिर में पानी डलवाया, लेकिन माता की ज्वाला बुझी नहीं।| तब जाकर उसे माँ की महिमा का यकीन हुआ और उसने सवा मन (पचास किलो) सोने  का छतर चढ़ाया | लेकिन माता ने वह छतर कबूल नहीं किया और वह छतर गिर कर किसी अन्य पदार्थ में परिवर्तित हो गया |

आप आज भी वह बादशाह अकबर का छतर ज्वाला देवी के मंदिर में देख सकते हैं |

ज्वालामुखी देवी मंदिर  Picture courtesy 

पास ही गोरख डिब्बी का चमत्कारिक स्थान :
मंदिर का मुख्य द्वार काफी सुंदर एव भव्य है। मंदिर में प्रवेश के साथ ही बाये हाथ पर अकबर नहर है। इस नहर को अकबर ने बनवाया था। उसने मंदिर में प्रज्‍जवलित ज्योतियों को बुझाने के लिए यह नहर बनवाया था। उसके आगे मंदिर का गर्भ द्वार है जिसके अंदर माता ज्योति के रूम में विराजमान है। थोडा ऊपर की ओर जाने पर गोरखनाथ का मंदिर है जिसे गोरख डिब्बी के नाम से जाना जाता है। कहते है की यहाँ गुरु गोरखनाथ जी पधारे थे और कई चमत्कार दिखाए थे।  यहाँ पर आज भी एक पानी का कुण्ड है जो देख्नने मे खौलता हुआ लगता है पर वास्तव मे पानी ठंडा है। ज्वालाजी के पास ही में 4.5 कि.मी. की दूरी पर नगिनी माता का मंदिर है। इस मंदिर में जुलाई और अगस्त के माह में मेले का आयोजन किया जाता है। 5 कि.मी. कि दूरी पर रघुनाथ जी का मंदिर है जो राम, लक्ष्मण और सीता को समर्पि है। इस मंदिर का निर्माण पांडवो द्वारा कराया गया था। ज्वालामुखी मंदिर की चोटी पर सोने की परत चढी हुई है।

ज्वालामुखी देवी मंदिर Picture Courtesy 

चमत्कारिक है ज्वाला :
पृत्वी के गर्भ से इस तरह की ज्वाला निकला वैसे कोई आश्चर्य की बात नहीं है क्योंकि पृथ्वी की अंदरूनी हलचल के कारण पूरी दुनिया में कहीं ज्वाला कहीं गरम पानी निकलता रहता है। कहीं-कहीं तो बाकायदा पावर हाऊस भी बनाए गए हैं, जिनसे बिजली उत्पादित की जाती है। लेकिन यहाँ पर ज्वाला प्राकर्तिक न होकर चमत्कारिक है क्योंकि अंग्रेजी काल में अंग्रेजों ने अपनी तरफ से पूरा जोर लगा दिया कि जमीन के अन्दर से निकलती ‘ऊर्जा’ का इस्तेमाल किया जाए। लेकिन लाख कोशिश करने पर भी वे इस ‘ऊर्जा’ को नहीं ढूंढ पाए। वही अकबर लाख कोशिशों के बाद भी इसे बुझा न पाए। यह दोनों बाते यह सिद्ध करती है की यहां ज्वाला चमत्कारी रूप से ही निकलती है ना कि प्राकृतिक रूप से, नहीं तो आज यहां मंदिर की जगह मशीनें लगी होतीं और बिजली का उत्पादन होता।

यहां पहुंचे कैसे?
यहां पहुंचना बेहद आसान है। यह जगह वायु मार्ग, सड़क मार्ग और रेल मार्ग से अच्छी तरह जुडी  हुई है।
वायु मार्ग
ज्वालाजी मंदिर जाने के लिए नजदीकी हवाई अड्डा गगल में है जो कि ज्वालाजी से 46 कि.मी. की दूरी पर स्थित है। यहा से मंदिर तक जाने के लिए कार व बस सुविधा उपलब्ध है।

रेल मार्ग
रेल मार्ग से जाने वाले यात्रि पठानकोट से चलने वाली स्पेशल ट्रेन की सहायता से मरांदा होते हुए पालमपुर आ सकते है। पालमपुर से मंदिर तक जाने के लिए बस व कार सुविधा उपलब्ध है।

सड़क मार्ग
पठानकोट, दिल्ली, शिमला आदि प्रमुख शहरो से ज्वालामुखी मंदिर तक जाने के लिए बस व कार सुविधा उपलब्ध है। यात्री अपने निजी वाहनो व हिमाचल प्रदेश टूरिज्म विभाग की बस के द्वारा भी वहा तक पहुंच सकते है। दिल्ली से ज्वालाजी के लिए दिल्ली परिवहन निगम की सीधी बस सुविधा भी उपलब्ध है।

SON DOONG CAVE – दुनिया की सबसे बड़ी गुफा (WORLD’S BIGGEST CAVE)

Son Doong Cave – दुनिया की सबसे बड़ी गुफा (world’s biggest cave)

आज  हम आपको  ले चलते है वर्ल्ड की सबसे बड़ी गुफा की सेर पर, यह गुफा Vietnam के जंगलो के बिच में स्थित है। यह गुफाSon Doong के  नाम सबसे से जानी जाती है।

Inside in the Cave of Son Doong

इस की खोज 1991 में हो खान नाम के एक आदमी ने की थी। लेकिन पानी की भयंकर गर्जना एवं अँधेरे के कारण किसी की भी गुफा के अंदर जाने की हिम्मत नहीं पड़ी। इसलिए इस गुफा के अंदर की दुनिया इसकी खोज के 18 सालो तक यानि 2009 तक लोगो के लिए अनजान रही। सन 2009 में British Cave Research Association ने एक अभियान चलाकर इसके अंदर की झलक दुनिया को दिखलाई।
यह अभियान 10 से 14 अप्रैल 2009 के बिच चला था लेकिन उनका अभियान बिच में ही एक बहुत बड़ी दीवार के कारण रुक गया था। इस गुफा से निकासी का रास्ता 2010 में खोज गया जब एक दल ने उस 200 मीटर उची दीवार को पर किया।

है क्या ये..!!! आप कल्पना नही कर पाएँगे…!!! NO ONE BELIEVE…!!!

Inside the cave of Son Doong

उन्होंने पाया की यह गुफा Vietnam की पिछली सबसे बड़ी गुफा से 5 गुना तथा विश्व की तब तक की  सबसे बड़ी गुफा ,Malaysia की Deer Cave से 2 गुना बड़ी है। इस गुफा का कुछ हिस्सा उपर से टुटा हुआ है जहा एक छोटा सा जंगल है।  यह गुफा 5 . 5 मिल लम्बी है। इस पूरी गुफा में एक गर्जना करती हुई नदी बहती है। इस गुफा में 300 मिलियन साल पुराने जीवाश्म भी मिले है।

Rappelling into the cave of Son Doong

इस गुफा को इस साल पहली बार Tourists के लिए खोला गया औ एक Tour आयोजित किया गया जिसमे की 6 मेम्बर थे  जो की अब हर साल फरवरी से अगस्त के बिच में आयोजित किया जायेगा।  गुफा की सेफ्टी को ध्यान में रखते हुए Tourist  की संख्या बहुत कम रखी गयी है , 2014 के लिए केवल 220 Tourist की लिमिट है।

BIG WORLD OF FUNNY AND INTERESTING FACTS…!!! YOU AMAZED AFTER READING THIS.

Camping in the cave of Son Doong

फौलादी हौसलें कि कहानी – बिना हाथ पैरों के फतह कर ली 14 हजार फीट से अधिक ऊंची चोटी

કૈલાશ યાત્રા: શું હોય છે પ્રક્રિયા અને કેમ પહોંચાય છે માનસરોવર…!!!

કૈલાશ પર્વત

કૈલાશ માનસરોવરની યાત્રા બહુ જ કપરી હોય છે, પણ આપણા દેશમાં તેનું ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ આગવુ લોકોમાં આગવુ મહત્વ છે. બહોળી સંખ્યામાં શ્રધ્ધાળુઓ આ યાત્રા માટે રજીસ્ટ્રેશન કરાવીને કૈલાશની પરિક્રમા કરવા નીકળે છે. ત્યારે આ યાત્રા વિશે થોડી ઉપયોગી જાણકારી મેળવવી જરુરી છે. તાજેતરમાં જ આ યાત્રા ને લઇને ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી એ ચીનના રાષ્ટ્રપતિ પાસે વધારાના એક રૂટની માગણી કરી છે. જેથી યાત્રિકો સરળતાની માનસરોવર સુધી પહોંચી શકે. અત્યારે જે રૂટ છે તેના કરતા વધુ સરળ રૂટની સંભાવનાઓ રહેલી છે, જેને લઇને પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા આ માંગણી કરવામાં આવી છે. કૈલાશ પર્વત તિબેટની ટ્રાન્સહિમાલય રેન્જમાં સ્થિત છે, અથવા તો તેનો જ એક ભાગ છે. આ હિમાલય રેન્જ 1600 કિલોમીટરની છે, જે ચીનમાં છે.

કૈલાશ યાત્રા MAP

કેવી રીતે થાય છે આયોજન

કૈલાશ માનસરોવરની યાત્રા કરવા માટે ભારત સરકારના વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા દર વર્ષે ડિસેમ્બરમાં જાહેરાત બહાર પાડવામાં આવે છે. જેમાં ઓનલાઇન એપ્લીકેશન મંગાવવામાં આવે છે. તેમાં અરજી કર્યા બાદ દિલ્લીમાં દરેક મેમ્બરની મેડીકલ તપાસ થાય છે, જેમાંથી જો કોઇ વ્યક્તિ ફીટ ન જણાય તો તેઓ આગળ યાત્રા કરી શકતા નથી. કારણ કે કૈલાશ માનસરોવરની યાત્રા દરમિયાન ઉંચાઇ પર ચડવાનું રહે છે, તેથી દરેકનું ફીટ હોવુ જરુરી છે. મેડીકલ તપાસ દિલ્હી હાર્ટ એન્ડ લન્ગ ઇન્સ્ટીટ્યુટમાં કરવામાં આવે છે. આ યાત્રા કુલ 29 દિવસમાં પુરી થાય છે, અને કુલ 1 લાખથી વધારે રૂપિયાનો ખર્ચ માથાદીઠ થાય છે. દરેક લોકોને ગ્રુપમાં મોકલવામાં આવે છે, અને એક ગ્રુપમાં 60 થી વધુ યાત્રિકો નથી હોતા. એક સાથે 1000 લોકોનું ટ્રુપ મોકલવામાં આવે છે. અરજીમાં જરુરી દસ્તાવેજો સાથે પાસપોર્ટ હોવો જરુરી છે જે ઓછામાં ઓછા છ મહિના માટે વેલીડ હોય, જેથી ચાઇનીઝ વિઝા મેળવી શકાય. આ સગવડ કરી આપવા માટે કુમાઓન મન્ડલ વિકાસ નિગમ યાત્રિકોને સહાયતા પૂરી પાડે છે.

આ યાત્રા માટે બે રૂટ છે, જેમાં એક નેપાળ થઇને જાય છે, અને એક દિલ્હીથી ચાઇના બોર્ડર ક્રોસ કરીને લઇ જવામાં આવે છે, જેનું લાઇઝનીંગ ભારતના વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા કરવામાં આવે છે. દરેક ગ્રુપની સાથે ઇન્ડો તિબેટીયન બોર્ડર પોલીસના જવાનો, લાઇઝનીંગ ઓફીસર અને મેડીકલ ટીમ પણ હોય છે. ભોજનની વ્યવસ્થા કુમાઓન મન્ડલ વિકાસ નિગમ ( Kumaon Mandal Vikas Nigam (KMVN)) દ્વારા કરવામાં આવે છે, જેના માટે અલગ ફી ચૂકવવાની રહે છે. યાત્રિકોના અનુભવ પ્રમાણે ભોજનની ગુણવત્તા સારી હોય છે અને શાકાહારી ભોજન પ્રદાન કરવામાં આવે છે.

ચીનમાં પ્રવેશ બાદ ચીનની સરકાર કરે છે લાઇઝનીંગ, ડોલરમાં ચૂકવવી પડે છે ફી

ભારત અને ચીન બોર્ડર પાસેના લીપુલેક થી એક બસ દ્વારા તકલાકોટ લઇ જવામાં આવે છે, જ્યાં ચાઇનીઝ પોસ્ટ છે. ચીન બોર્ડરમાં પ્રવેશ બાદ ત્યાથી ચીન સરકારના અધિકારીઓ લાઇઝનીંગ કરે છે. જો કે ત્યાં પોસ્ટ પાસે દરેક યાત્રિકોનો સામાન પુરી રીતે સ્કેન કરવામાં આવે છે. અને જો કોઇ છરી ચપ્પુ જેવી ચીજો મળે તો આગળ યાત્રામાં લઇ જવા દેવામાં આવતી નથી. પોસ્ટ પાસે ફોરેન એક્સચેન્જ સેન્ટર પણ છે, જેમાં કરન્સીને ચાઇનીઝ કરન્સીમાં એકસ્ચેન્જ કરી શકાય છે. આ સમયે ચીન સરકારને ડોલરમાં ફી ચૂકવવી પડે છે. છેલ્લી માનસરોવર યાત્રામાં 700 ડોલર સુધીની ફી યાત્રિકોએ ચૂકવી હતી. તકલાકોટ ફોટોગ્રાફી માટે પ્રતિબંધીત છે, પણ તે સિવાય ના રમણીય દ્રષ્યો અને માનસરોવર પાસે ફોટોગ્રાફી કરી શકાય છે.

(તસવીર- રજનીકાંત ધીરજલાલ ભટ્ટ, કૈલાશની યાત્રા દરમિયાન)

કૈલાશ માનસરોવરની યાત્રા માટે ટ્રેકીંગ કરવુ પડે છે, જેમાં કુલ ટ્રેકીંગ 375 કિલોમીટર જેટલુ થાય છે. આ સમયે જો કોઇ ને ઉપર ચડવામાં કોઇ પરેશાની હોય તો ત્યાં ખચ્ચરની સગવડ પણ હોય છે, જેના માટે અલગથી નાણા ચૂકવવા પડે છે. આ યાત્રા અંગે કૈલાશ માનસરોવરથી પરત ફરેલા ગુજરાતી પ્રવાસી રજનીકાંત ધીરજલાલ ભટ્ટનો સંપર્ક કર્યો તો તેમણે જણાવ્યુ હતુ કે કૈલાશ પર્વતની પરિક્રમા ચારથી પાંચ દિવસ ચાલે છે. જેમાં તિબેટના લોકો પણ શામેલ થતા હોય છે. ઘણા તિબેટના શ્રધ્ધાળુઓ દંડવત કરીને પરિક્રમા કરતા નજરે ચડ્યા હોવાનુ જણાવ્યુ હતુ. આ પરિક્રમામાં 55 કિલોમીટર ચાલવુ પડે છે.

કૈલાસ પર્વત

સાહસિકો માટે આ રૂટ બેસ્ટ

વધુમાં રજનીકાંત ભટ્ટે પ્રવાસ અંગે જણાવ્યુ હતુ કે જે લોકો સાહસિક હોય અને કુદરતી નજારો માણવો હોય તો નેપાળના રૂટથી જવુ ન જોઇએ. કારણ કે મોટા ભાગની નદીઓ, પર્વતોના નજારા અને લીપુલેક સુધીનું એડવેન્ચર ટ્રેકીંગ ત્યાં આવતુ નથી. નેપાળના રૂટમાં સીધા યાત્રિકોને માનસરોવર પહોંચાડી દેવામાં આવે છે. તેથી રજનીકાંત ભટ્ટના મતે જો ખરી મજા માણવી હોય તો ચીન બોર્ડર પરનો રૂટ બેસ્ટ છે. ત્યાં ઠંડક હોય છે, અને તેને લગતી કીટ પણ દિલ્લીથી આપવામાં આવી હોય છે. ઘણી જગ્યાએ ગામડાઓમાં યાત્રિકોનું સ્વાગત કરવામાં આવે છે. માનસરોવર પાસે અષ્ટાપદ પર્વત છે, જ્યાં જૈન ધર્મના પ્રથમ તીર્થંકર રુષભદેવનું નિર્વાણ થયુ હતુ. તેથી હિન્દુ સાથે જૈન ધર્મમાં યાત્રિકો માટે પણ આ સ્થળ ધાર્મિક રીતે મહત્વનું છે. આ વિસ્તારમાં વૃક્ષો જોવા નથી મળતા. માનસરોવરનું પાણી એકદમ સ્ફટીક જેવુ હોય છે, જેમાં તમે નીચે સુધી સ્પષ્ટ જોઇ શકો છો. ત્યાં સ્નાન પણ કરી શકાય છે.

કૈલાસ માનસરોવરનું ધાર્મિક મહત્વ

કૈલાસ માનસરોવરનું ધાર્મિક મહત્વ

ભગવાન શિવનું નિવાસસ્થાન કૈલાસ પર્વત અને માનસરોવર એ હિન્દુઓ માટે એક અતિપવિત્ર યાત્રાધામ છે. ભારત સરકાર દ્વારા આ યાત્રા 8 જૂનથી 9 સપ્ટેમ્બર મહિના સુધી યોજવામાં આવે છે.

કૈલાસ પર્વત: હિન્દુ ધર્મની માન્યતા પ્રમાણે ભગવાન ભોળાનાથ જે સ્થાન પર પરિવાર સહિત નિવાસ કરે છે, તે પર્વત કૈલાશ છે. કૈલાસની પરિક્રમામાં ધારચેનથી ડેરાકૂક પ્રથમ પડાવ ત્યારબાદ બીજા દિવસે ડેરાકૂકથી ઉપર ડોલમાઘાટ પસાર કરીને નીચે ઊતરતા ગૌરી કુંડનાં દર્શન થાય છે. કહેવાય છે કે મા પાર્વતી આ કુંડમાં સ્નાન કરે છે. ત્યાંથી ઊતરીને નીચે જોંગજેરબુ અથવા જુથુલપાર્ક ઊતરીને કૈલાસ પર્વતની પરિક્રમા પૂર્ણ થાય છે. માનવામાં આવે છે કે કૈલાસ પર્વતની આજુબાજુ આવેલી પર્વતની ગુફાઓમાં ઋષિમુનિઓ હજારો વર્ષથી તપશ્ચર્યા કરે છે.

કૈલાસ માનસરોવરનું ધાર્મિક મહત્વ

માનસરોવર: ધાર્મિક વાયકા પ્રમાણે માનસરોવર એટલે મન: સરોવર, માનસરોવર બ્રહ્માના મનમાંથી ઉત્પન્ન થયું હતું. લોકવાયકા મુજબ સહુ દેવોએ મળી બ્રહ્માજીને પ્રાર્થના કરી કે આ સ્વર્ગસમી પૃથ્વી ઉપર અમારા માટે સ્નાનકુંડ બનાવી આપો ત્યારે બ્રહ્માજીએ પોતાની મનોશક્તિ દ્વારા આ સરોવરનું નિર્માણ કર્યું. સમુદ્ર સપાટીથી ૧૫૦૦૦ ફૂટની ઊંચાઇએ આવેલું આ એકમાત્ર સરોવર છે કે જેનું પાણી મીઠું છે. આ સરોવર લગભગ ૧૧૦ કિ.મી.ની જગ્યામાં ફેલાયેલું છે અને તેની વધુમાં વધુ ઊંડાઇ ૩૦૦ ફૂટની છે. આ સરોવરમાં કરેલું સ્નાન પાછલા સાત જન્મોને તારે છે, તેવી લોકોની શ્રધ્ધા છે.
અહીં ધાર્મિક વિધિપૂર્વક હવન તેમજ પિતૃતર્પણ કરવામાં આવે છે. માનસરોવરની દક્ષિણ દિશામાં ગુરલા માંધાતા નામનો પર્વત આવેલો છે અને માનસરોવરની પશ્વિમ બાજુ રાક્ષસતાલ (રાક્ષસ તળાવ) આવેલું છે. રાક્ષસ તાલનો સંબંધ રાવણ સાથે છે. રાવણે તેમાં સ્નાન કરેલ આથી આ તળાવનું નામ ‘રાક્ષસ તાલ’ કહેવાય છે. રાક્ષસ તાલનું ક્ષેત્રફળ લગભગ ૨૨૪ ચો.કિ.મી. છે. આ તળાવનું પાણી કોઇ લાવતું નથી અને તેની પૂજા કોઇ કરતું નથી.

કૈલાસ માનસરોવરનું ધાર્મિક મહત્વ

Courtesy: Divyabhaskar